Krótkie łapki, długi tułów i słodki pyszczek – jamników nie sposób pomylić z psami innej rasy. Czy jednak ich niepozorny wygląd i niski wzrost jest zgodny z drzemiącym w nich temperamentem? Jeśli rozważasz przygarnięcie jamnika z hodowli, sprawdź czy wiesz już wszystko o tej wyjątkowej rasie.
Spis treści
O pochodzeniu jamników, czyli o historii rasy.
Pochodzenie psa rasy jamnik budzi pewne wątpliwości. Sympatycy wierzą, że ich korzenie sięgają Starożytnego Egiptu. Inna, bardziej prawdopodobna hipoteza mówi, że powstały w średniowiecznych Niemczech w wyniku krzyżowania przedstawicieli dwóch ras psów ze schorzeniem objawiającym się karłowatością.
Początkowo były wykorzystywane w polowaniach na borsuki i króliki. Specyficzna budowa ciała tego niewielkiego psa gończego pozwalał na tropienia zwierzyny w ciasnych, podziemnych norach i kanałach. Początek prawdziwej popularności jamników przypada na XIX wiek i właśnie wtedy ukształtował się pierwszy wzorzec rasy. Już w 1888 roku powstał pierwszy Niemiecki Klub Jamnika. Także w XIX wieku zaczęto je krzyżować, dzięki czemu powstały nowe odmiany, takie jak jamnik długowłosy i szorstkowłosy.
Warto zaznaczyć, że nie każdy mógł zostać właścicielem jamnika. Na ten przywilej mógł pozwolić sobie przedstawiciel szlachty lubujący się w sztuce polowań. Jamniki były zatem niejako wyznacznikiem statusu społecznego. Wśród najsłynniejszych historycznych miłośników psów odnajdziemy Napoleona Bonaparte, niemieckiego cesarza Wilhelma II, kultowego malarza Pabla Picasso oraz niedawno zmarłą królową Elżbietę II.
Na początku XX wieku urocze psy o krótkich nogach rozprzestrzeniły się po całej Europie. Pierwsze hodowle jamników na Ziemiach Polskich pojawiły się zaś w dwudziestoleciu międzywojenny. Po zakończeniu II Wojny Światowej zaczęły powstawać nowe hodowle, a obecnie jamniki cieszą się sporą popularnością, choć mają silną konkurencję w postaci chihuahua, corgi, czy buldogów francuskich.
Budowa ciała, rodzaje sierści i umaszczenie jamnika
Jamniki mają bardzo charakterystyczną budowie ciała i dzięki temu nie sposób ich pomylić z przedstawicielami innych ras. To co je wyróżnia to krótkie i masywne łapy, wydłużony tułów oraz średniej wielkości, opadające na głowę jamnika uszy. Należą one do grupy psów małych, a ich wielkość określa się za pomocą wagi oraz obwodu klatki piersiowej dorosłego czworonoga. Według tej systematyki jamniki występują w trzech rozmiarach:
• jamniki standardowe;
• jamniki miniaturowe;
• jamniki królicze.
W każdej z tych grup stosuje się też podział ze względu na długość i rodzaj sierści:
• jamnik gładkowłosy (krótkowłosy) – sierść psa jest prosta, krótka, lśniąca i silnie przylegająca do
tułowia. Poprzez krzyżowanie psa gładkowłosego z psami innych raz uzyskano poniższe odmiany
jamnika;
• jamnik długowłosy – charakteryzuje się długą sierścią zarówno na tułowiu, jak na ogonie, uszach i
łapkach. Odmiana powstała jako krzyżówka jamnika krótkowłosego z rasami psów
długowłosych np. cocker spanielem;
• jamnik szorstkowłosy – w tej odmianie sierść jest kędzierzawa, zmierzwiona, dłuższe pasma na
brodzie i nad oczami przypominają wąsy oraz brwi. Jamnik szorstkowłosy powstał przez
krzyżowanie jamnika krótkowłosego z pinczerem.
U tej rasy występuje umaszczenie:
• jednolite – brązowe lub umaszczenie rude;
• dwukolorowe – czarne z podpalanym, żółtym brzuchem;
• marmurkowe – brązowe z jasnymi, nieregularnymi łatkami.
Pielęgnacja i zdrowie – na jakie choroby narażone są psy rasy jamnik
Jamniki należą do psów długowiecznych, a ich średnia długość życia to ok. 15 lat. Ze względu na swoją specyficzną budowę ciała narażone są na problemy z kręgosłupem. W przypadku jamników najczęściej spotykanym schorzeniem jest dyskopatia, czyli zwyrodnienie krążków międzykręgowych. W wyniku przemieszczenia się dysku pies może odczuwać duży ból, a w skrajnych przypadkach dochodzi do niedowładu kończyn.
Inną chorobą, na którą psy rasy jamnik są bardzo podatne jest otyłość. Przeważnie są one łasuchami i w iście mistrzowski sposób potrafią wykorzystać swój urok do wyłudzenia smacznych przekąsek. Nadwaga u tego psa znacznie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia innych problemów zdrowotnych, szczególnie tych związanych z kręgosłupem.
Ze względu na wąski ale długi pysk, jamniki narażone są na choroby stomatologiczne, a zwłaszcza pojawienie się tzw. kieszonek dziąsłowych. Powstają one w wyniku nagromadzenia bakterii na granicy dziąseł i zębów. W konsekwencji następuje oderwanie dziąsła od zęba, wzrasta także ryzyko wystąpienia próchnicy.
Aby zapobiec potencjalnym problemom zdrowotnym, należy zapewnić pupilowi odpowiednią dawkę ruchu w ciągu dnia. Ponadto kręgosłup jamników bardzo źle znosi chodzenie po schodach. Właściciel, jako dobry hodowca powinien pomagać pupilom pokonywać tą przeszkodę, czyli wnosić go na górę i znosić w dół.
Nie lekceważ specyficznych potrzeb tych psów! Bardzo ważna jest zbilansowana dieta, a także odpowiednia pielęgnacja, z dużym naciskiem na właściwą higienę jamy ustnej.
Żywienie jamnika
Jamniki to małe psy o wielkim apetycie. Bez kontroli ze strony właściciela mogą bardzo szybko się zaokrąglić, dlatego tak ważne jest karmienie o stałych, ściśle ustalonych porach oraz przestrzeganie dziennych racji żywieniowych.
Przy doborze karmy warto kierować się wiekiem pupila. Szczeniaki będą miały zupełnie inne potrzeby niż psy dorosłe. Wybierając karmę należy zwrócić uwagę, czy posiada w swym składzie elementy odżywcze, niezbędne do prawidłowego funkcjonowanie czworonoga.
Pożądane w żywieniu jamnika składniki to:
- mięso – najlepsze będą karmy z jak najwyższą procentową zawartością mięsa;
- białko – wybieraj karmy z obniżoną zawartością tłuszczu, a bogate w białko, które odpowiada za prawidłową pracę mięśni;
- l-karnityna – karmy wzbogacane tym związkiem chemicznym będą przeciwdziałały wiotczeniu mięśni, wzmocnią serce zwierzaka, wpłynął także na prawidłowy metabolizm tłuszczów.
Temperament, charakter i ciekawostki o rasie jamnik
Jamniki wyhodowano jako małe psy łowieckie i choć już od dawna nie towarzyszą myśliwym w wyprawach, to echa pierwotnego przeznaczenia są widoczne w ich zachowaniu oraz charakterze. Jamniki są energiczne, zwinne i lubią aktywność. Choć budowa ich ciała na to nie wskazuje, w rzeczywistości potrafią bardzo szybko biegać. Są bardzo przyjazne w stosunku do zwierząt, z którymi się wychowały lub które już znają. Z dużo większym dystansem podchodzą do obcych kotów i psów.
Podczas spaceru z wyjątkową siłą ujawnia się instynkt łowiecki i niezwykły charakter jamnika. Psy te chętnie węszą, tropią, uważnie obserwują okolicę i reagują na każdy zasłyszany dźwięk. Lepiej nie spuszczać ich ze smyczy, gdyż w ramach rozrywki chętnie przeprowadzą atak na niewielkie zwierzę np. wiewiórkę.
Nie ulegajcie urokowi jamnika! W rzeczywistości są to psy uparte i pełne żywiołowego temperamentu, co bywa szczególnie uciążliwe na etapie szkolenia i tresury. Twój pupil może doskonale zrozumieć usłyszaną komendę, ale całkowicie ją zignorować, a jeśli zostanie skarcony za niewłaściwe zachowanie, może się po prostu obrazić.
Co ciekawe, charakter jamnika może różnić w przypadku poszczególnych odmian, a także ze względu na płeć. Pies długowłosy będzie łagodniejszy, natomiast szorstkowłosy to prawdziwy indywidualista wśród jamników, dodatkowo ma wyjątkowo zaczepny temperament. Suczki natomiast posiadają słabszy instynkt łowiecki, są przyjazne i dużo bardziej podatne na szkolenia.
Tresura jamnika
Wiemy już, że bywają uparte, dlatego tresura może wymagać od posiadaczy jamników dużej dozy cierpliwości i wytrwałości. Wypada jednak dodać, że są jednocześnie szalenie inteligentne i bardzo szybko się uczą.
Szkolenie swojego jamnika należy zacząć bardzo wcześnie. Szczenię powinno poznawać nowych ludzi, spotykać zarówno jamniki, jak i różne rasy psów, a także inne zwierzęta. Wczesna socjalizacja sprawi, że w przyszłości psiak nie będzie bał się obcych. Jest to o tyle ważne, że na nieznajomych czworonogi reagują szczekaniem, a mają bardzo doniosły tembr głosu.
W związku z łowieckim pochodzeniem jamników ich ulubioną sztuczką będzie aportowanie. Jeśli pragniesz by Twój pupil posłusznie wykonywał inne polecenia, musisz go do tego zachęcić. Psy tej rasy potrafią nie wysłuchać komendy jeśli wyda im się bezsensowna, dlatego w tresurze warto korzystać ze smaczków i różnego rodzaju nagród. Jako opiekun psa musisz być konsekwentny i nie zrażać się drobnymi humorkami swojego pupila.
Jamniki to psy o małym ciałku, ale wielkim charakterze. Uwielbiają węszyć i tropić. Chętnie też wybiorą się na długi spacer, po którym będą mogły uciąć sobie drzemkę na fotelu lub kanapie. Ze względu na swoje specyficzne potrzeby, będą idealnymi towarzyszami osób aktywnych oraz takich, które docenią ich indywidualizm. Jeśli przygarniesz pod swój dach jamnika, poświęcisz mu czas i zadbasz o jego potrzeby, ten wyjątkowy towarzysz odwdzięczy Ci się ogromną lojalnością i psią miłością.