Oczekiwanie na małe kociątka i sam koci poród wzbudza wiele emocji u właścicieli i hodowców. Pojawia się ogromne pragnienie by maluszki przyszły na świat zdrowe. Niestety rzeczywistość bywa zgoła inna. Według badań, przeprowadzonych na ponad 5000 ciężarnych kotkach różnych ras, aż 8,5 % kociąt przyszło na świat martwych. Ale moment porodu nie jest ostatecznym zagrożeniem. Okazuje się, że 9,1 do aż 27 niemowlaków nie dożywa 8 tygodnia życia. Największe niebezpieczeństwo czyha w pierwszych czterech (według niektórych źródeł, aż do 12) tygodniach, kiedy to u maluszków może wystąpić zespół słabego (lub słabnącego) kocięcia, groźny syndrom, który jest trudny do rozpoznania nawet dla lekarzy weterynarii i wielu przypadkach kończy się śmiertelnie.
Spis treści
Czym jest zespół słabego kocięcia i jakie są jego przyczyny?
Zespół słabego kocięcia, z języka angielskiego fading kitten syndrome (FKS), charakteryzuje się nagłym zatrzymaniem rozwoju kocięcia, w którego wyniku może dojść do śmierci noworodka. Do zahamowania wzrostu i osłabienia dochodzi w wyniku wystąpienia wielu czynników patogennych. Czynniki wywołujące FKS można podzielić na:
1) Zewnętrzne
2) Genetyczne
3) Zakaźne i pasożytnicze
Czynniki zewnętrzne można inaczej określić środowiskowymi. Wśród nich ważną grupę stanową te, które pochodzą od kociej mamy. Można w nich wskazać:
- pierwszą ciążę – kotki, które rodzą po raz pierwszy, dużo częściej zaniedbują swoje młode;
- problemy z laktacją – mleko matki w pierwszych godzinach życia jest kluczowe dla zdrowia noworodków, bo to właśnie z pobranej siary zdobywają swoją odporność, a także przybierają na wadze;
- niedożywienie kotki w ciąży – miot wychudzonej kotki będzie miał mniejszą masę ciała, a tym samym już na starcie będzie dużo słabsze;
- niewłaściwe zestawienie grup krwi matki i potomstwa – u młodych kociąt o grupie A lub AB (obie występują rzadko) pochodzących i pobierających pokarm od matki o grupie krwi B, w pierwszych 24 godzinach życia może dojść do izoerytrolizy noworodkowej, czyli przenikania przeciwciał anty – A , zawartych w siarze kotki o grupie krwi B, z układu pokarmowego do krwi kocięcia, a następnie niszczenia przez nie erytrocytów (krwinek czerwonych). Rozpad erytrocytów określany jest mianem niedokrwistości hemolitycznej, której towarzyszy znaczne osłabienie organizmu.
Pozostałe przyczyny środowiskowe to:
- niedożywienie wynikające z licznego miotu- w pierwszym 14 dniach życia masa ciała malucha powinna wzrastać o od 7 do 10 gram na 24 godziny. Im więcej małych w miocie, tym większa konkurencja o dostęp do sutka;
- temperatura otoczenia – zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka temperatura wpływa na zachowanie matki, a także rozwój kociąt. Młode w chwili urodzenia nie mają jeszcze wykształconego mechanizmu termoregulacji więc bardzo szybko mogą ulec przegrzaniu lub wychłodzeniu.
Czynniki genetyczne, czyli wady wrodzone często prowadzą do śmierci już w okresie płodowym. Część defektów o podłożu genetycznym pozwala jednak na przeżycie pierwszych dni, a nawet tygodni po porodzie. Wśród najczęściej występujących wad wrodzonych można m.in. wymienić rozrośnięcie przepukliny, rozszczep podniebienia, czy brak odbytu.
Ostatnią, trzecią już grupę stanowią czynniki zakaźne i pasożytnicze. Pierwsze można podzielić na zakażenia bakteryjne i wirusowe, które mogą pochodzić od kotki, a przekazywane są zarówno płodowi rzez pępowinę lub łożysko, lub też noworodkowi wraz z pokarmem. Mikroorganizmy mogą przedostać się do młodego organizmu także przez układ moczowy lub oddechowy. Dodatkowo zakażenie bakteryjne może być wtórne do zakażenia wirusowego. Do najczęstszych chorób zakaźnych wywołanych wirusami należy infekcja górnych dróg oddechowych, zaś wśród bakteryjnych na pierwszy plan wysuwa się hipoglikemia (z ang. hypoglycemia), a także posocznica.
Drugą podgrupę stanowią czynniki pasożytnicze. Wśród kotów hodowlanych lub domowych, które zostały zaszczepione, możliwość wystąpienia pasożytów jest bardzo znikoma. Do zakażenia dochodzi najczęściej w przypadku kotów bezdomnych lub zaniedbanych przez „pseudowłaścicieli”. Najczęściej dochodzi do zainfekowania nicieniami lub pierwotniakami.
Czy można uchronić kocie niemowlaki przed FKS?
W świetle powyższych informacji nasuwa się pytanie, czy można w jakiś sposób zapobiegać wystąpieniu FKS? O ile w przypadku czynników genetycznych, nie mamy w zasadzie żadnego wpływu na ich wystąpienie, to na prawdopodobieństwo pojawienia się pozostałych możemy mieć całkiem spory. To co może mieć kluczowy wpływ na ograniczenie śmiertelności kociąt można zamknąć w kilku punktach:
- obowiązkowe szczepienie i odrobaczanie kociej mamy (a także ojca oraz innych osobników z hodowli );
- odpowiednie dokarmianie kotki pełnowartościową karmą lub pożywieniem przygotowywanym w domu;
- zapewnienie właściwych warunków otoczenia – dotyczy to zarówno okresu ciąży, jak i czasu po porodzie. W tym punkcie zawartych jest wiele aspektów, takich jak: spokój i cisza, poczucie bezpieczeństwa, brak radykalnych zmian (np. przeprowadzki właścicieli), pieszczoty, wygodna kuweta, w przypadku kotki wychodzącej wyeliminowanie spacerów po dworze, właściwa temperatura i wilgotność w pomieszczeniu;
- znajomość grupy krwi rodziców – taka wiedza pozwoli uniknąć łączenia w pary mamy z grupą krwi B oraz taty o grupie A, co w konsekwencji obniża prawdopodobieństwo wystąpienia izoerytrolizy noworodkowej;
- dokarmianie młodych, w przypadku problemów z laktacją – jeżeli kotka nie ma pokarmu, lub w wyniku stresu poporodowego nie chce karmić mruczątek, należy jak najszybciej podjąć próby dokarmiania produktem mlekozastępczym;
- baczne obserwowanie małych zwierząt – wczesne wykrycie syndromu słabnącego kocięcia, daje szansę na uratowanie życia. Należy kontrolować temperaturę wewnętrzną ciała, która u noworodka powinna być w przedziale 35,0 do 37,2 stopni, w kolejnych 14 dniach życia powinna osiągnąć przedział 36,1 do 37,8 stopni. Temperatura typowa dla dorosłych kotów, czyli od 38 do 39,3 stopni powinna się ustabilizować do 7 tygodnia życia.
Jak zdiagnozować i pomóc kociakowi dotkniętemu syndromem?
Zespół słabego kocięcia to schorzenie, które sprawia, że kocięta będą słabe i potrzebują naszej pomocy, aby wyzdrowieć. Oto prosty przewodnik, który pomoże Ci zrozumieć, co robić, gdy twoje kocię nie rozwija się prawidłowo.
Najważniejsze to szybko zauważyć, że coś jest nie tak. Zwracaj uwagę na następujące objawy:
- Senność – kocię wydaje się mniej energiczne niż jego rodzeństwo.
- Niska waga – nie przybiera na wadze lub traci ją, mimo że je.
- Osłabienie – wygląda na zmęczone i ma problemy z poruszaniem się.
- Brak apetytu – nie chce jeść lub ma trudności z ssaniem.
- Problemy z oddychaniem – może ciężko oddychać.
Jeśli zauważysz te objawy, skontaktuj się z weterynarzem.
Jakie Badania Mogą Pomóc?
Weterynarz może użyć kilku metod, aby pomóc kocięciu:
- Badanie fizyczne – sprawdzi, czy kocię ma jakieś widoczne problemy zdrowotne.
- Badania krwi – może ujawnić ukryte choroby.
- RTG lub USG – pomogą wykryć problemy wewnętrzne, które nie są widoczne gołym okiem.
Jak możesz pomóc kociakowi?
- Prawidłowe odżywianie:
Upewnij się, że kocię otrzymuje odpowiednią karmę dla kociąt.
Jeśli nie ssie matki, podawaj mu specjalną karmę dla kociąt.
- Przyjazne środowisko:
Utrzymuj ciepłe i czyste miejsce, gdzie kocię czuje się bezpieczne.
Unikaj hałasu, który może stresować kocię.
- Częste kontrole:
Waż kocię codziennie, żeby sprawdzać przyrost wagi.
Obserwuj, czy nie zmienia się jego zachowanie lub apetyt.
- Opieka weterynaryjna:
Regularnie odwiedzaj weterynarza, aby monitorować zdrowie kocięcia.
Porozmawiaj o możliwych schorzeniach, które mogą wymagać dalszego leczenia.